ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਫਲਾਇੰਗ ਸਿੱਖ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 20 ਨਵੰਬਰ 1929 ਨੂੰ ਗੋਵਿੰਦਪੁਰਾ, ਜੋ ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਸਨ। ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਭੱਜ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 1959 ਵਿੱਚ ਖੇਡਾਂ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੱਲੋਂ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ‘ਚ 1960 ਦੌਰਾਨ 400 ਮੀਟਰ ਫਾਈਨਲ ‘ਚ ਚੌਥਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ 2012 ਤੱਕ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਹ 1955 ਵਿਚ ਸਿਲੋਨ ਵਿਚ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਵਾਲੀਬਾਲ ਟੀਮ ਦੀ ਇਕ ਸਾਬਕਾ ਕਪਤਾਨ ਨਿਰਮਲ ਕੌਰ ਨੂੰ ਮਿਲੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1962 ਵਿਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਇਕ ਬੇਟਾ ਹੈ। 1999 ਵਿਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਵਲਦਾਰ ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਗੋਦ ਲਿਆ, ਜੋ ਟਾਈਗਰ ਹਿੱਲ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਖੇਡ ਸਟਾਰ, ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਆਪਣੀ ਰਫਤਾਰ ਅਤੇ ਜਜ਼ਬੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਟਰੈਕ ਅਤੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ, ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਏ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ।
ਮੈਲਬੌਰਨ ਵਿਚ 1956 ਦੇ ਓਲੰਪਿਕ, ਰੋਮ ਵਿਚ 1960 ਦੇ ਓਲੰਪਿਕ ਅਤੇ ਟੋਕਿਓ ਵਿਚ 1964 ਓਲੰਪਿਕ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦਿਆਂ, ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਕਈ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤਕ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਰਬੋਤਮ ਓਲੰਪੀਅਨ ਰਿਹਾ।
ਇਹ ਫੌਜ ਵਿਚ ਸੀ ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਚੱਲਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤਿੱਖਾ ਕੀਤਾ। ਕ੍ਰਾਸ-ਕੰਟਰੀ ਦੌੜ ਵਿਚ ਛੇਵੇਂ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿਸ ਵਿਚ 400 ਦੇ ਲਗਭਗ ਹੋਰ ਸੈਨਿਕ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਗਲੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਹੱਥੋਪਾਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਨ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਗਈ।
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ 4 ਸੋਨੇ ਦੇ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ 1958 ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ 400 ਮੀਟਰ ਦੌੜ ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਲਈ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲਜਿੱਤਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਅਥਲੀਟ ਬਣ ਗਏ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡੇ ਗਏ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਬਰਕਰਾਰ ਰਿਹਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਇੱਥੇ ਵੀ ਚਮਤਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 200 ਮੀਟਰ ਅਤੇ 400 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਦਿੱਤੇ।
ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਾਇਓਗ੍ਰਾਫੀਕਲ ਫਿਲਮ “ਭਾਗ ਮਿਲਖਾ ਭਾਗ” ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਰਾਕੇਸ਼ ਓਮਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਮਹਿਰਾ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਫ਼ਰਹਾਨ ਅਖ਼ਤਰ ਅਤੇ ਸੋਨਮ ਕਪੂਰ ਨੇ ਇਸ ਫਿਲਮ ‘ਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮਿਲਖਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਤੇ ਫਿਲਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਕਿਉਂ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਫਿਲਮ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਖੁਦ ਫਿਲਮ ਦੇਖਣਗੇ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਦੇਖੋਗੇ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ ਕਿ ਨੌਜਵਾਨ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਐਥਲੈਟਿਕਸ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ, ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤ ਕੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮਾਣ ਦਿਵਾਉਣ। ਇਸ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਈ ਕਰੀਬੀ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।
