ਮੁੰਬਈ : ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸੱਤਾ ਹਥਿਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਯਾਤ-ਨਿਰਯਾਤ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਾਰੇ ਆਯਾਤ-ਨਿਰਯਾਤ’ ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪੋਰਟ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨਜ਼ (FIEO) ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ, ਡਾ ਅਜੈ ਸਹਾਏ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਫਿਲਹਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਆਵਾਜਾਈ ਮਾਰਗਾਂ ਤੋਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਰਗੋ ਆਵਾਜਾਈ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਐਫਆਈਈਓ ਦੇ ਡੀਜੀ ਨੇ ਏਐਨਆਈ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਅਸੀਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ‘ਤੇ ਨੇੜਿਓਂ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਉਥੋਂ ਦਰਾਮਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਟ੍ਰਾਂਜ਼ਿਟ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਮਾਲ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਅਸਲ ‘ਚ ਆਯਾਤ ਰੁਕ ਗਏ ਹਨ।” ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੰਬੰਧ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਹੈ।
ਡਾ. ਅਜੈ ਸਹਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਾਂ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਬਰਾਮਦ 2021 ਲਈ ਲਗਭਗ 835 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਲਗਭਗ 510 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਸਮਾਨ ਦਾ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਰ ਵਪਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਾਡਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਹੈ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 3 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ 400 ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਇਸ ਵੇਲੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ” ਕੁਝ ਮਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣ ਆਵਾਜਾਈ ਕੋਰੀਡੋਰ ਮਾਰਗ ਤੋਂ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹੁਣ ਠੀਕ ਹੈ। ਕੁਝ ਸਮਾਨ ਦੁਬਈ ਦੇ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।”
ਸਹਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਬੰਧ ਹਨ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਨਿਰਯਾਤ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਵਿੱਚ ਖੰਡ, ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲਜ਼, ਲਿਬਾਸ, ਚਾਹ, ਕੌਫੀ, ਮਸਾਲੇ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਸ਼ਨ ਟਾਵਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। FIEO ਦੇ ਡੀਜੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਆਯਾਤ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁੱਕੇ ਫਲਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਗਮ ਅਤੇ ਪਿਆਜ਼ ਵੀ ਆਯਾਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।”
ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, FIEO ਦੇ ਡੀਜੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਹਨ। ਡੀਜੀ ਫਾਈਓ ਨੇ ਏਐਨਆਈ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ। “ਮੈਨੂੰ ਪੂਰਾ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਹੀ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਇਕੋ ਇਕ ਰਸਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ”
ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਐਕਸਪੋਰਟ ਆਰਗੇਨਾਈਜੇਸ਼ਨ ਨੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜ ਕਾਰਨ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਕਰੀਬ 85 ਫੀਸਦੀ ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਯਾਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਹਾਏ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਕਹਾਂਗਾ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ ਪਰ ਇਹ ਤੱਥ ਕਿ ਆਯਾਤ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੁਣ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਕਿਆਸਅਰਾਈਆਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ।”