ਇਨਸਾਨ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਇਸ ਜਾਨਵਰ ਦਾ ਦਿਮਾਗ
ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਨੋਖੇ ਜੀਵ ਬਾਰੇ
ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ‘ਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਪਰੰਤੂ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਹੋਵੇਗਾ ਕੀ ਇਨਸਾਨਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਇੱਕ ਜਾਨਵਰ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ | ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਜੀਵ ਕਿਹੜਾ ਹੈ? ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਅਦਭੁੱਤ ਸਵਾਲ ਦੇ ਜਵਾਬ ਨੂੰ
ਤਾਂ ਇਨਸਾਨ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਡੌਲਫਿਨ ਨਾਮ ਦੇ ਜਾਨਵਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸਰੀਰ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵੱਡੇ ਦਿਮਾਗ ਹਨ | ਇਹ ਜੀਵ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਬੁੱਧੀ ਦਾ ਬੇਮਿਸਾਲ ਪੱਧਰਾਂ ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਭਾਸ਼ਾ ਰਾਹੀਂ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ, ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ, ਔਜ਼ਾਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਾਂਗ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਡਾਲਫਿਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਜਿਕ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਬਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵੈ-ਜਾਣੂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿਚ ਪਛਾਣ :
ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਡਾਲਫਿਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਓਦੋ ਸਾਬਿਤ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਦੋ ਡਾਲਫਿਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਿਤ ਸਤਹਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਓਦੋਂ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।
ਕਿੰਨੀਆਂ ਸਿਆਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਇਹ?
ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਾਲਫਿਨ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਐਨੀ ਯੋਗਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਗਿਆਨ ਵੀ ਦੂਜਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਲੀ ਨਾਮਕ ਡਾਲਫਿਨ ਦਾ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਟੈਸਟ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕੂੜੇ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਕੋਲ ਲਿਆਉਣਾ ਸੀ ਤੇ ਹਰ ਟੁਕੜੇ ਲਈ ਇੱਕ ਮੱਛੀ ਦਾ ਇਨਾਮ ਉਸਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਸੀ ਉਸਨੇ ਓਹੀ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਕਾਗਜ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਟੁਕੜਾ ਲੈਣਾ ਉਸਨੂੰ ਚੱਟਾਨ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੱਛੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਛੋਟੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ।
ਕਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸਦਾ ਦਿਮਾਗ?
ਸਰੀਰ ਦੇ ਆਕਾਰ ਅਨੁਸਾਰ, ਡੌਲਫਿਨ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ| ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਚਿੰਪੈਂਜ਼ੀ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਵੱਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਭਾਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲਗਭਗ 1600 ਗ੍ਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਮਾਗ ਤੋਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਡਾਲਫਿਨ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਡੌਲਫਿਨ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਬਾਂਦਰਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗਾਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੇ ਹਨ। ਡਾਲਫਿਨ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਫਰੰਟਲ ਲੋਬ ਹੁੰਦੇ ਹਨ – ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਤਾਂ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਬਿਲਟ-ਇਨ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਟੈਂਪੋਰਲ ਲੋਬਸ ਡਾਲਫਿਨ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਕੰਢਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਹਨ ਵਿਚ ਉਹ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ|
ਅਧਿਐਨ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡੌਲਫਿਨ ਨਿਓਕਾਰਟੈਕਸ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਵੇਖਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਡਾਲਫਿਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਪੈਰਾਲਿੰਬਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਹ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡਾਲਫਿਨ ਦੇ ਉੱਚ-ਵਿਕਸਤ ਪੈਰਾਲਿੰਬਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਡਾਲਫਿਨ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਗੂੜ੍ਹੇ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਬੰਧਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਿ ਡਾਲਫਿਨ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ?
ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਡਾਲਫਿਨ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਨਾ ਅਤੇ ਖੇਡਿਲੇ ਸੁਭਾਅ ਲਈ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਇਹ ਖਤਰਨਾਕ ਵੀ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ | ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਮਨੁੱਖ ਡਾਲਫਿਨ ਨੂੰ ਫੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸ ‘ਤੇ ਸਵਾਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਾਨਵਰ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ | ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਾਲਫਿਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਡਾਲਫਿਨ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਫਿਰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਤਿਕਾਰ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਡਾਲਫਿਨ ਖਤਰਨਾਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਇਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਓਦੋਂ ਹੋਈ ਜਦੋਂ 2019 ਵਿੱਚ ਵੈਲੇਰੀ ਰਿਆਨ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਹਵਾਈ ਵਿੱਚ ਤੈਰਾਕੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਡਾਲਫਿਨ ਨੇ ਡੰਗ ਲਿਆ ਸੀ। ਹਮਲੇ ਕਾਰਨ ਵੈਲੇਰੀ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਦੀ ‘ਚ ਤਰੇੜ ਆਈ, ਪਸਲੀਆਂ ਟੁੱਟੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਫੇਫੜਾ ਖਰਾਬ ਹੋਇਆ । ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਡਾਲਫਿਨ ਆਪਣੀ ਪੂੰਛ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆ ਵਿਧੀ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਲਈ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ |
ਹਾਲਾਂਕਿ ਡਾਲਫਿਨ ਦੁਆਰਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਆਮ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਈ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਹਮਲਾਵਰ ਵਿਵਹਾਰ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ।
