ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਹੋਈ ਸ਼ੁਰੂ, 4 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਸਮਝੌਤਾ

ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਡੇਮਚੋਕ ਅਤੇ ਡੇਪਸਾਂਗ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਾਹਨ ਅਤੇ ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ 2020 ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਟਕਰਾਅ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਸੀ।

ਫ਼ੌਜਾਂ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀਆਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ

ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੇ 21 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਗਸ਼ਤ ‘ਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਜਤਾਈ ਸੀ। ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਾਲੇ ਸਰਹੱਦੀ ਗਸ਼ਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਮਈ 2020 (ਗਲਵਾਨ ਟਕਰਾਅ) ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਏਗਾ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ 21 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੋਰ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲੱਗੀਆਂ ਸਨ।

ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਟਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ

ਮਿਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਫੌਜੀਆਂ ਨੇ ਕੁਝ ਅਸਥਾਈ ਢਾਂਚੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟੈਂਟ ਅਤੇ ਸ਼ੈੱਡਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਟਣ ਲਈ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਲੱਗੇਗਾ। ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਜੇਕਰ ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ ਰਿਹਾ ਤਾਂ 10 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਗਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਨੇ ਉਮੀਦ ਜਤਾਈ ਹੈ ਕਿ ਸੈਨਿਕ ਹੁਣ ਡਿਪਸਾਂਗ ਵਿੱਚ ਗਸ਼ਤ ਪੁਆਇੰਟ 10, 11, 11ਏ, 12 ਅਤੇ 13 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਣਗੇ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਦੌਲਤ ਬੇਗ ਓਲਡੀ ਅਤੇ ਕਾਰਾਕੋਰਮ ਦੱਰੇ ਵੱਲ 16 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਟੇਬਲ ਟਾਪ ਪਠਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਕੀ ਹੈ ਭਾਰਤ -ਚੀਨ ਸਮਝੌਤਾ ?

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਡੇਮਚੋਕ ਨੇੜੇ ਚਾਰਡਿੰਗ ਨਿੰਗਲੁੰਗ ਨਾਲਾ ਟ੍ਰੈਕ ਜੰਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਵੀ ਸੈਨਿਕ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਹੀ ਇਲਾਕਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਚੀਨ ਦੀ ਪੀਪਲਜ਼ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਤੰਬੂ ਲਾਏ ਸਨ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ (LAC) ‘ਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਜਾਵੇਗੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸ਼ਰੀ ਨੇ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗਸ਼ਤ ਨਾਲ 2020 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਇਸ ‘ਤੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣਗੇ।

ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਅਭਿਆਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਚੀਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 6 ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ, ਪਰ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, ਚੀਨ ਦੀ ਪੀਐਲਏ 4 ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਈ ਸੀ। ਦੌਲਤ ਬੇਗ ਪੁਰਾਣੀ ਅਤੇ ਡੇਮਚੋਕ ਦੇ ਫ੍ਰੀਕਸ਼ਨ ਪੁਆਇੰਟਾਂ ‘ਤੇ ਗਸ਼ਤ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਮਝੌਤਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ

2 ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਿਕਸ ਸੰਮੇਲਨ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਿਚਕਾਰ ਦੁਵੱਲੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ‘ਚ ਭਾਰਤ ਨੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵਿਵਾਦਾਂ ਅਤੇ ਮਤਭੇਦਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਭੰਗ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਥਿਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਨਾ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਹੋਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ।

ਹੁਣ ਅੱਗੇ ਕੀ ?

ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, LAC ਦੇ ਸਾਰੇ 63 ਪੁਆਇੰਟਾਂ ‘ਤੇ ਆਪਸੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਗਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੈਂਗੋਂਗ ਤਸੋ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਸਿਰੇ ‘ਤੇ ਫਿੰਗਰ 8 ਤੱਕ ਗਸ਼ਤ ਮੁੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਫਿੰਗਰ 4 ਤੱਕ ਜਾਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : ਭਾਰਤ-ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਦੂਜੇ ਟੈਸਟ ਮੈਚ ਦਾ ਅੱਜ ਦੂਜਾ ਦਿਨ

ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਿਕ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਗਸ਼ਤੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰੋਕਣਗੇ। ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਟਕਰਾਅ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਦੋਵੇਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਗਸ਼ਤ ਦੀ ਮਿਤੀ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਗੀਆਂ। ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਸੈਨਿਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਝੜਪ ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਨਾ ਹੋਵੇ।